Bhutan oldukça ilginç bir ülke. Özellikle içinde yaşadığımız yılları ve globalleşmiş dünyayı düşündüğümüzde Bhutan sanki uzun süre bu dünyanın dışında kalmış gibi duruyor. Seyahati ve tabi yeni yerler, kültürler görmeyi sevenler için mutlaka görülmesi gereken bir yer. Örneğin Bhutan’da herhangi bir yerde trafik ışığı bulunmuyor. Ülkede genel alanlarda sigara içmek yasak. Ülkeye sigara sokmak da yasak, eğer sigara içiyorsanız ve Bhutan’a girerken yanınızda sigara getiriyorsanız bunun için vergi ödemeniz gerekiyor.
Asyanın ortalarında Çin (aslında Tibet) ile Hindistan’ın arasında sıkışmış gibi duran Bhutan gerçek anlamda da bu kültürlerden de oldukça etkilenmiş; ama yine de kendi özel kültürünü yaşatmak için elinden geleni yapıyor. Batısı ve güneyi Hindistan tarafından çevrelenmiş, kuzeyinde ise Çin yer alıyor. Başka bir deyişle Tibet Platosunun tam güneyinde yer alıyor. Yüzölçümü 47.000 km²; yani Konya ilimizden azıcık büyük. Aşağıdaki haritada kavuniçi renkle gösterilen bölge.
Bhutan’ın başkenti Thimphu ve monarşi ile yönetiliyor. Zaten ülkenin resmi adı Bhutan Krallığı. Ülkenin adı yerel dilde Druk Yul (anlamı Barışçıl Ejderhanın Ülkesi) olarak geçiyor. Bhutan’ın şu andaki kralı halk tarafından da çok sevilen, iyi eğitim almış ve 1980 doğumlu Jigme Khesar Namgyal Wangchuck.
Yerel kültürün bozulmaması için bir çok önlem alınmış ve ülke teknolojiden uzun bir süre uzak kalmış. Şimdilerde de teknoloji kontrollü bir şekilde ve yavaş yavaş ülkeye sokuluyor diyebiliriz. Televizyon yayınları 1999 yılında başlamış, dünyanın en son televizyon yayınına başlayan ülkesi. Ülkede 1961 yılına kadar herhangi bir karayolu veya demiryolu bulunmuyor, ulaşım dağ yollarından yaya olarak veya hayvanlarla sağlanıyor. Bu yüzden 1961 yılına kadar başka ülkelerden Bhutan’a gelenlerin sayısı da çok sınırlı kalıyor.
Ülkedeki tarıma elverişli alanın oranı %2 olmasına rağmen bazı tarım ürünlerinin ihracatı yapılıyor. Ayrıca ülkede bulunan nehirler üzerinde kurulu hidroelektrik santrallerinde üretilen elektriğin de satışı yapılıyor ve ülke ekonomisine katkı sağlıyor, bu elektrik fazlası Hindistan, Nepal ve Myanmar’a satılıyor.
Bhutan’da soyadı kullanılmıyor, soyadı kullanan tek kişi kral. Aynı isimdeki vatandaşlar doğum yerleri, baba adları ve meslekleriyle birbirlerinden ayrılıyor.
Yaklaşık 760.000 nüfusa sahip Bhutan’da kadın ve erkeklerin kendilerine has yöresel giysileri var. Yolda veya çarşı pazarda göreceğiniz halkın çoğu bu geleneksel kıyafetleri giyiyor. Kadınların giydiği Kira ve erkeklerin giydiği ise Gho olarak isimlendirilmiş. Ülkede 21 tane farklı dil var; fakat resmi olarak kullanılan ve en yaygın dil Dzongka.
Bhutan dünyadaki En Son Budist Krallık. Öyleki ülkede 10.000 den fazla budist rahip var. Beyaz, Mavi, Yeşil ve Sarı renklerden oluşan dua bayraklarını seyahatiniz esnasında her yerde görebiliyorsunuz. Özellikle yüksek yerlerde konulan dua bayrakları budizm ile bon dinin etkileşimi sonucu ortaya çıkmış kültürel bir öge. Bu bayraklardaki renklerden mavi gökyüzünü, beyaz havayı, yeşil suyu, kırmızı ateşi ve sarı da toprağı simgeliyor.
Bhutan genel olarak üç bölgeye ayrılıyor; Batı Bhutan, Merkez Bhutan ve Doğu Bhutan. Ülkenin tamamını gezebilmek için en az 9-10 güne ihtiyaç var, bu ise oldukça maliyetli. Bizim gezdiğimiz şehirler Paro ve Thimpu, bunlar batı kısmında yer alıyor, buraları ayrı yazılar olarak detaylıca anlatacağım.
Genel olarak Bhutan’da göreceğiniz yerler budist tapınakları ve manastırları olacak. Bunların içerisinde en etkileyici olan ise Paro şehrinde bulunan ve Tiger Nest adıyla bilinen Taktsang Manastırı. Yine bu şehirdeki Ta Dzong (Ulusal Müze) ve Rinpong Dzong görülebilecekler arasında yer alıyor.
Paro
Bhutan’ın Başkenti Paro
Thimpu’ya birkaç saatlik uzaklıkta olan ve ülkedeki tek uluslararası havaalanı bulunduran şehir. Buraya çoğunlukla olduğu gibi yurtdışından geleceğiniz için, başkent Thimpu’ya giden yolunuzu buradan şekillendirmeniz sizin için güzel olacak. Bhutan’ın birçok ikonik gezinti yerine ev sahipliği yapan Paro, ülkenin en popüler turistik yerlerinden biri ve en güzel vadilerinden birinde uzanıyor.
Kesinlikle görmeniz gereken yerlerden biri, 1200 metre yükseklikteki bir uçurumda kurulu olan ve dolambaçlı çetin bir engebe yürüyüşten sonra ulaşılabilen kutsal Taktsang Manastırı (AKA Tiger’s Nest) ‘dır. Aynı zamanda alçak kısımlarda aynı güzellikte Paro Dzong Kalesi ve Drukgyel Dzong Kale kalıntıları bulunuyor.
Şehrin kendisi için, yazmaya değer bir yer bulunmuyor. Ana caddede yiyecek ve içecek dükkanlarının yanında hediyelik eşya dükkanları bulunur. Burası Bhutan geleneksel kıyafetleri giymiş insanların günlük hayatlarını görmek için en iyi yer. Bunların dışında, tarihi gezinti yerlerini ve manzarayı görmek için buraya gelmek isteyeceksiniz. Tırmanışa hazır olun.
Thimpu
Thimpu ülkenin başkenti olması açısından önemli; burada ise Simtokha Dzong ve Memorial Chorten Stupası görülebilir, ayrıca yine burada yer alan Motithang Takin Vahşi Yaşam Parkı da ziyaret edilebilir. Ayrıca vaktiniz varsa 108 adet stupadan oluşan Dochula Pass da görülecekler listesine eklenebilir. İnşaatı henüz bitmemiş olan devasa Buda heykeli Buddha Dordenma yine görülecekler arasında.
Sonsuza Kadar Mutlu Münzevi Yer
Thimphu, ülkenin batı bölümünde yer alır ve Bhutan Krallığı’nın başkenti. Şehir, ülkenin ekonomi ve politika merkezi.
Şehirde bir havaalanı olmadığından, seyahat edenler buraya Paro Havaalanı’ndan bir saatten az ve dolambaçlı dar yollar boyunca yapılan bir yolculuk sonrasında gelirler. Bhutan, birçok yönden sıra dışı bir ülke. Oldukça münzevi, geleneksel ve kültürel duygularıyla bir Budist ülke. Orada yaşayan insanlar, turistleri samimiyet ve hoşgörü ile karşılar. Bu yönüyle Bhutan, turistlerin çok sevdiği sıcak ve samimi bir yer.
Bunların yanında, turistler buraya mükemmel manzara boyunca uzun yürüyüşler yapmak ve Budist tapınaklarını ve manastırlarını ziyaret etmek için gelirler. Thimphu’nun bütün etrafı dağlarla çevrilmiş. Şehrin üzerine ve dağlık çevresine bakan kocaman bir Buda heykelinin bulunduğu “Buda Noktası”ndan ya da Kuensel Phodrang Tepesi’nden şehrin harika manzarasına bir bakış atabilirsiniz.
Bir diğer gezinti yeri ise, Memorial Chorten. 1974’te üçüncü kral Jigme Dorji Wangchuck anısına dikilen bu anıt, şehrin merkezinde bulunuyor. İçinde Buda heykeli ve tabloları bulabileceğiniz bu yerin dışında büyük bir Budist anıtı görürsünüz. Son olarak şehrin kuzeyinde bulunan fantastik bir Budist manastırı olan Tashichho Dzong’a gitmenizi de kesinlikle tavsiye ederiz.
Vaktiniz kalırsa, Ulusal Halk Mirası Müzesi, Choki Geleneksel Sanat Okulu ya da Tekstil Akademisi’ne bir ziyaret yapabilirsiniz. Thimphu, oldukça iyi birçok restorana ve akşamları eğlenmenizi sağlayacak iyi bir gece hayatına sahip.
Punakha
Punakha kentinde ilk ziyaret edilecek yer ise Punakha Dzong. Buraya kadar gelmişken 600 metre uzunluğundaki Punakha Suspension Köprüsüne de uğrayabilirsiniz.
Trongsa
Trongsa şehrinde bulunan Tongsa Dzong Bhutan’daki en güzel manastırlardan biri ve burada gelinirse mutlaka görülmeli. Ayrıca Ta Dzong Müzesi ve Trongsa Müze Kulesi ve görülecekler listesinde. Trongsa’da görülebilecek farklı bir mimari yapı ise Nepal stilinde yapılmış bir stupa olan Chendebji Chorten.
