Moğolistan, şımartılmamış bir güzellik. Atların özgürce etrafta dolaştığı ve göçebe çobanların yabancılara kapılarının sonuna kadar açık olduğu bir yer. Burada yolculuk planlarınızı bir kenara bırakın ve beklenmeyeni yaşamaya hazır olun. 2.9 milyon nüfusa sahip ülkede Moğolca konuşuluyor ve başkenti Ulaanbaatar.
Dünya Moğolistan’ı göçebe çobanları ve güçlü atlarıyla ve tabii bir de Cengiz Han ile tanıyor. Moğollar 13. yüzyılda neredeyse dünyanın yarısını fethetmeleriyle biliniyor. İmparatorluk çok zaman önce yok olmuş olsa da hala insanlar Moğolistan’ın tarihini cezbedici buluyor.
Moğollar çok özel bir coğrafyada yaşıyorlar. Ziyaret edenlere sorduğunuzda sarp dağlarından, uçsuz bucaksız bozkırlarından ve saydam göllerinden bahsedeceklerdir. Aynı zamanda Moğolların göçebe yaşam tarzarı da 21. yüzyılda hala sürdürdükleri bir yaşam tarzı olmasından ötürü oldukça ilgi çekiyor. Halkın konukseverliği sayesinde kendinizi koyun sürüsü güderken ya da inekten süt sağarken bulabilirsiniz.
Dünyada çok az ülkede kırsal yaşam ve şehir hayatı birbirinden bu derece farklı olabilir. Göçebe Moğollar basit ve daha ilkel bir hayat yaşarken, başkentteki kuzenleri Ulaanbaatar’da çok daha geleceğe dönük bir yaşam biçimi sürdürüyorlar.
Moğollar Naadam Festivalleri’ni oldukça seviyorlar. Üç gün boyunca süren güreş, at yarışları ve okçuluk faaliyetleriyle geçen bu festivalin adının gerçek anlamı “Oyunlar”. Bütün festivalin asıl amacı eğlenmek, akrabalar ve arkadaşlarla bir araya gelmek, yerel bir lezzet olan “Ushuur” yemek ve bolca votka içmek. En geleneksel olan festivaller genellikle en küçük kasabalarda gerçekleşiyor. Başkentte ise Naadam Festivali geleneksel bir olaydan ziyade bir spor etkinliği tadında geçiyor. Şehirde büyük bir kalabalık oluyor ve konserler veriliyor.
Moğolistan’da yaşayacağınız en unutulmaz tecrübe büyük olasılıkla Ger adını verdikleri, dışardan basit görünen ancak içine girdiğinizde ne kadar çok döşenmiş olduğuna ve ne çok modern eşya olduğuna inanamayacağınız, göçebelerin yaşadıkları çadırlarda konaklamanız olacaktır. Bu çadırlarda, yataklar, masalar, sandalyeler, ocak, televizyon ve radyo bulmanız mümkün. Ziyaretçiler, kapı bile çalmalarına gerek kalmadan çadırlara girebiliyorlar çünkü göçebe Moğolların kapıları her zaman açık. Sadece bir Ger’e girmeden önce yaklaşırken “Nokhoi khor” demeniz yeterli. Bunun anlamı ise “Köpeği tutun” demek. Özel turistler için Ger kampları ülkenin her yerinde mevcut.
Gobi Çölü’ne tatil için gitme fikri Marco Polo’yu mezarında ters döndürüyor olsa gerek. Venedikli ziyaretçiler vakti zamanında bu zor iklimde hayatta kalabilmek ve yol alabilmek için büyük zorluklar çekmişlerdi. Neyse ki seyahat şartları son 800 yılda oldukça gelişti. Artık buraya konforlu bir ziyaret yapmak mümkün. Develer üzerinde yolculuk yaparak dinozor fosillerini kazıyıp çıkarma imkanı bulabilirsiniz. Asıl görülmesi gereken yer ise Khongory Els’teki manzara ve gece kum tepeciklerinde esen rüzgarın çıkardığı ıslık sesini dinleyebilmek.
Moğolistan’ın en önemli doğal güzelliği Khövsgöl Nuur. 136 km uzunluğundaki bu nehir Sibirya’nın yakınında en güneyde bulunuyor. Moğollar için nehir ruhani bir anlama sahip. Su ruhlarının yaşadığı yer ve şamanların ilham alarak yaşadıkları yer olarak biliniyor. Yabancılar için ise bu nehir; ata binmek, balık tutmak, kayak yapmak, yürüyüş ya da dağ bisikleti aktiviteleri anlamına geliyor.
Moğolistan dünyadaki en az popülasyona sahip ülkelerden biri olarak bilinse de başkent Ulaanbaatar’a gelince bunun doğru olduğuna inanmakta güçlük çekebilirsiniz. Bir çok insan, arabalar ve trafik sizi bir anda afallatabilir. Renkli gece hayatı, şık kafeleri ve Hummer marka arabaların yanı sıra şehrin bir de huzurlu bir yanı var. Bir dua çarkı döndürmek için Gandan Khiid’e gitmeniz ya da Zaisan Memorial’a tırmanarak biraz huzur bulmanız da mümkün.
Zamanı etkilerine karşı koyamamış bir Budist manastırı olan Erdene Zun Khiid Moğolistan’ın ruhani kökenlerine inmenin en hızlı yolu. Yaşlı ve genç Budist rahipleri sessizce sıra halinde otururken görmeniz mümkün. Burada yüz yıllar önce buraya Tibet’ten gelen dinin mirasının devam ettirildiği etkileyici bir yer. Burada halkı manastırı ziyaret ederek dua çarklarını çevirirken ya da kutsal sözleri fısıldarken görebilirsiniz. Burada ayrıca çok kıymetli Budist ikonalarına rastlamak ya da tarihi duvarların üzerinde narin boyamalar görmek mümkün. 1586’da Altai Khaan tarafından kurulan Moğolistan’ın ilk Budist tapınağı Erdene Zuu’dur. Eskiden 60 ile 100 arası manastır varmış ve 1000’e yakın keşiş burda yaşarmış.
Moğolistan’a geldiğinizde mutlaka geleneksel yemekleri tatmanız gerekiyor. Örneğin; “Buuz”, “Khorkhog”, “Makh”, “Sölte Kool” ve “Tsagaan İdee” gibi. Ama özellikle geleneksel bir içecek olan tuzlu süt çayı kulağa çok hoş gelmese de sizi şaşırtabilir.
Haziran ve ağustos ayları oldukça sıcak ve kuru oluyor. Naadam Festivali zamanına yakın ziyaret etmeyi düşünüyorsanız mutlaka uçak biletinizi önceden ayırtın. Mayıs ve eylül ayları bazı Ger kampları kapalı olabilir. Hava bu dönemde oldukça değişken olabiliyor. Bu aralıkta turist sayısı da oldukça az oluyor. Ekim ve nisan aylarında bazı Ger kampları ve misafirhaneler kapalı olabiliyor ancak bazı oteller indirim imkanı sunuyor. Rüzgar ve kum fırtınaları özellikle mart ve nisan aylarında görülebiliyor. Bu dönemde yapılabilecek aktiviteler arasında köpek kızaklarına binmek, buz pateni ve kayak var.
Ulan Batur
Mükemmel bir ülke, gri başkent Ulan Batur, Moğolistan’ın başkenti. Ülkenin kuzeyinde ve Gorkhi Terelj Milli Parkı’nın yakınında yer alıyor. 1.3 milyonluk nüfusu ile ülkenin en büyük şehridir. Moğolistan oldukça uzun ve güzel bir tarihe sahip olan bir ülke, Moğol taşraları oldukça etkileyici, insanları da arkadaş canlısı olduğundan, başkentin de bu tanıma uymasını bekleyebilirsiniz. Ancak bu pek de doğru değil.
Ulan Batur’un şehir manzarası oldukça gri ve önemsiz, fakat yine de birtakım görülecek yerlere sahip. Bu tarz şehirlerde durum hep şudur: “başkenti deneyimlemeden, ülkeyi anlayamazsınız” ve burayı bir kez ziyaret ettikten sonra yolunuza devam edip taşrayı keşfedebilirsiniz. Ülkedeki en önemli iki turistik yer Gandan ve Choijin Lama Manastırı.
Gandan, şehirdeki ana manastır olup ve binlerce keşişe ev sahipliği yapıyor. Şehir merkezinde yer alan Choijin Lama Manastırı, 5 tapınak ve ülkedeki Budizm Tarihi’ni anlatan bir müzeden oluşur. Son olarak gittiğiniz mevsime dikkat edin. Yazları oldukça memnun edici bir hava olsa da kasım ve mart ayları arasında oldukça sert hava koşulları görülüyor.
Altay Tavan Bogd
Moğolistan’ın Ücra Köşeleri Altay Tavan Bogd Ulusal Parkı (kelimenin tam anlamıyla Moğolca “Altay Beş Azizler”), Moğolistan’ın uzak Bayan Ölgii ilinin batısının tamamını kaplamaktadır. Toplam alanı 6000 km kareyi aşkın olup, Çin ve Rusya sınırına kadar dayanmaktadır. Altay Tavan Bogd’un doğası çekici, buzullar ile beraber, ülkenin en yüksek dağ zirvelerine sahip ve bozulmamış dağ göllerinden oluşmaktadır. Bu alan Tuva göçmenleri ve Kazak kartal avcıları tarafından dolaşılmıştır. Buranın popüler bir turist yeri haline gelmesi daha çok doğal güzelliğinden ve kayak, binicilik, rafting, trekking ve dağcılık faaliyetleri gibi bir çok seçenek bulunmasındandır. Buraya gerçekleşen herhangi bir gezi, eyalet başkenti Ölgi’den başlayacaktır. Şehirde kalınabilecek herhangi bir hotel olmadığı gibi buraya yapılan araba yolcuğu da bir kaç saat almaktadır. Burayı görmek isteyen kişilerin ilkel koşullarda yapacağı bir gece kampı kaçınılmaz olacaktır. Ancak bu işin eğlenceli kısmıdır.
Khövsgöl
Moğolistan İsviçresi Devasa Gölü ile meşhur olmuş Khövsgöl, Moğolistan’ın en kuzeyinde kalan bir şehir. Burası muhteşem doğal güzellikleri içinde yer alan yeşil sık ormanları, nehirleri, bozulmamış gölleri ve uzanan harika dağları (2000 metrenin üzerinde) ile ün yapmıştır. Moğol ve uluslararası turistler buraya gelerek doğanın tadına varır, yürüyüş yapar veya gölün etrafındaki geniş alanlarda bisiklet sürerler. Burada at sürücülüğü veya balıkçılık gibi yapılabilecek oldukça çok, başka etkinlikler de bulunuyor.
Tsetserleg
Manastırdan Harika Manzara
Tsetserleg, Moğolistan’da 20.000 nüfuslu ve Ulan Batur’un batısına 6 saat (600 km) uzaklıkta olan bir şehir. Arkanghai Aimag’in başkenti ve Moğolistan’ın 2. en büyük vadisi olan Khangai Nuruu Vadisi’nde bulunuyor.
Konumundan dolayı, dağların güneyindeki ve doğusundaki şehirlerden gelip kuzeydeki ve batısındaki turistik yerlere gidenler için popüler bir yer. Elverişli olmasının yanı sıra, Tsetserleg gitmek için başka şeylere de sahip. En güzel eyalet başkentlerinden biri olarak kabul ediliyor ve oldukça çekici kahverengi tepelerin arasında kalıyor. ,
Tüm bu güzellikleri, en önemli turistik yer olan Buyandelgeruulekh Manastırı’ndan görebilirsiniz. Ancak ana salonu ve yüzlerce anıt hariç, geriye pek bir şey kalmamıştır. Bir diğer şehir manzarası ise, Aimag’s Müzesi’ne ev sahipliği yapan Zayain Khüree Manastırı. Muhteşem bir ortamda bulunmasının yanı sıra bu müze, ülkedeki en iyi müzelerden biri olarak kabul görüyor. Sergiler geleneksel Moğol yaşam stilinden (kostümler, araçlar, silahlar), yerel sanatlara doğru değişiklik gösteriyor. İlk olarak çevredeki alanı görmeli ve keşfetmeli, hemen ardından ise bir yürüyüşe çıkmalısınız.
Hovd
Sert Koşullar ve Uçsuz Bucaksız Boşluk
Hovd, (Moğolistan’da bulunan ve Khovd olarak da söylenebilen) Moğolistan’ın uzak batısında kalan, Hovd Aimag’ın (il) bir kasabasıdır. 240 yıl geriye gidilecek olduğunda, Mançular buraya yerleşmeye başlamış, şehir iş ve ticaret merkezi olarak kurulmuştur. Günümüzde de aynı şekilde ticaret merkezlerinden biri ve çoğunlukla Çin ile bağlantılı olarak ticaret yapılıyor.
Hovd hakkındaki en ilginç şeylerden biri etnik ve kültürel çeşitlilik. Bu konuda Hovd, Moğolistan’ın başkenti dışında rakipsizdir. 30.000 olan nüfusu Özbek, Kazak, Zakçin, Bayad ve Koton başta olmak üzere 10 farklı etnik gruptan oluşuyor. Daha da fazlasını öğrenebilmek için yerel araştırmaların bulunduğu müzelere gidebilir, arkeolojik kazılardan çıkan eserlerin ve etnik grupların geleneksel kıyafetlerini inceleyebilirsiniz.
Yerel halkın kasabada yaygın olarak ziyaret ettiği yerler, orada bulunan tiyatro ve Ard Ayush Meydanı. Kültürün yanında, Hovd civarında pek çok manzara bulunuyor. Ayrıca karla kaplı dağ zirveleri, göller, nehirler ve çöl kumları burada bulunan doğal çeşitlilikler arasında.
