Tarihin ilk dönemlerinden beri bir yerleşim yeri olan, Doğu Anadolu’nun en büyük kentidir. Günümüzde büyük bir öğrenci kenti olan Erzurum, aynı zamanda Türkiye’nin en büyük 19. şehridir. Şehirde yaklaşık 150,000 öğrenci yaşamaktadır. Bu da şehrin her daim hareketli olmasını sağlamaktadır.
Erzurum’un MÖ 4900 yıllarında kurulduğu tahmin edilmektedir. Tarih boyunca bölge birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Urartular, Kimmerler, İskitler, Medler, Persler, Romalılar, Sasaniler, Araplar, Selçuklular, Bizanslılar, Moğollar, İlhanlılar ve Safaviler bu topraklarda yaşamışlardır. Bu da kentin kültürel zenginliğini oluşturur.
Erzurum aynı zamanda Cumhuriyet’in kuruluşu sırasında da önemli rol oynamıştır. Milli mücadele, milli birlik ve bağımsızlık hareketinin temelinin atıldığı Erzurum Kongresi 23 Temmuz 1919’da Erzurum’da toplanmıştır.
Erzurum adının ilginç bir hikayesi de var… Romalılar’ın bu topraklarda hüküm sürdüğü dönemde burası Rum ülkesi olarak biliniyormuş. O nedenle buraya gelen Selçuklular, bu şehrin adını “Arz-u Rûm” yani “Rum Toprağı” olarak değiştirmişlerdir.
Erzurum Türkiye’nin Doğu Anadolu bölgesinde bulunan ve yükseltisi en fazla olan şehirdir. Erzurumun komşuları kuzeyde Artvin–Rize, güneyde Bingöl–Muş, batıda Erzuncan Bayburt , doğuda ise Kars ve Ağrı’dır. Erzurum genel olarak sıradağlarla çevrilidir.
Erzurum Gezilecek Yerler
Erzurum yaz tatili için hem de kış tatili için gezginlerin tercih etmesi gereken güzel şehirlerimizden biridir. Özellikle tarihi yapılarıyla ilgi çeken Erzurum’da gezilecek yerlerin sayısı oldukça fazladır. Erzurum’un tarihteki önemi Milli Mücadele ruhunu başlatan Erzurum Kongresi’ne ev sahipliği yapmış olmasıdır. Şimdilerde kongre binası da ziyarete açıktır. Erzurum’un çarşılarını, tarihi zenginliklerini gezmeli ve şehrin keşfine çıkmalısınız.
Çifte Minareli Medrese
Çifte Minareli Medrese, Erzurum gezilecek yerler arasında olan ve Erzurum’un adeta simgesi haline gelmiş tarihi eserlerden biridir. Kesin yapılış tarihi bilinmese de Selçuklu dönemine ait bir yapıdır. Anadolu Selçuklu sultanı Alaaddin Keykubat’ın kızı olan Hundi Hatun tarafından yapıldığı bilinmektedir. Bu sebeple ayrıca Hatuniye Medresesi olarak da anılmaktadır.
Medrese Osmanlı Hükümdarı 4. Murat zamanında Tophane görevi üstlenmiş ardından Kışla olarak da kullanılmıştır. Günümüzde ise çay bahçesi, sergilerin düzenlendiği salon olarak varlığını korumaktadır.
Medrese’nin ihtişamlı süslemesi hayranlık ziyaretçisine hayranlık bırakır. Ayrıca medrese Erzurum’a giden yerli ve yabancı turistlerin ilk uğrak yerlerinden biri olmaya devam etmektedir.
Erzurum Kalesi
Erzurum Kalesi ’nin Bizanslılar tarafından yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Tarihi dönemler boyunca birçok medeniyetin eline geçen kaleye 11. yy’da Türkler egemen olmuştur . Erzurum Kalesi İç kale ve dış kaleden oluşmaktadır. İç kalede Saltukoğullarına ait mescid ve Tepsi Minare yer almaktadır.Tepsi minare Ortaçağ döneminde gözetleme kulesi olarak kullanılmıştır. Erzurum kalesinin yüksekliği yaklaşık 2000 metredir. Günümüzde kaleye sık sık ziyaret yapılmaktadır.
Arkeoloji Müzesi
ilk defa Çifte Minareli Medrese içinde başlamıştır. Daha sonra yeni binada Arkeoloji Müzesi olarak ziyarete açılmıştır Erzurum bölgesinde ve Erzurum çevresindeki illerde yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkan kalıntılar sergilenmektedir. Müzede bulunan beş salonda birbirinden dikkat çekice eserler yer almaktadır. Özellikle höyüklerdeki kalıntılar ilgi çekmektedir.
Kazı salonunda Höyük kazılarına ait eserler, Selçuklu dönemine ait heykeller, taş eserler, pişmiş toprak kaplar sergilenirken, Roma ve Helenistik Salonu’nda salonun isminden de anlaşılacağı gibi Roma ve Helenistik dönemlerine tanıklık eden lahitler, altın küpeler, pişmiş topraktan yapılmış kaplar yer alır.Urartu eserleri ve Sikke bölümünde birçok döneme ait sikkeler, Urartular’a ait süs eşyaları, mühürler ve savaş malzemeleri dikkat çekmektedir.Ayrıca müze içinde Urartu yazıtlarının yer aldığı bir bölüm ve Ermeni Katliamı Salonu bulunur.
Özellikle Ermeni Katliamı Salon ziyaretçiler tarafından ilgi görmektedir. Burada Türklere yapılan katliam alanlarından çıkan muskalar, mermi parçaları,Kur’an–ı Kerim parçaları sergilenir.
Tortum Şelalesi
Tortum Şelalesi yalnızca Türkiye için doğal zenginlik değil, dünya için de büyük üne kavuşmuş özel yerlerden biridir. Şelale Türkiye’nin birinci dünyanın ise üçüncü yüksek şelalesidir. Ülkemizin hidroelektrik santrali Tortum Şelalesi’nde yapılmıştır.
Şelale Uzundere ilçesine 20 km uzaklıkta bulunmaktadır. İlkbaharda artarak akan sular dev kazanı meydana getirmiştir. Dev kazanının olduğu yerdeki şelale suları insanı yaz aylarında serinleten güzelliktedir.
Tortum şelalesi muhteşem görselliğiyle tablo gibidir adeta…Buraya gelen herkes hayran kalır. Burayı mutlaka ziyaret etmeli, Şelalenin aktığı yerde bulunan piknik alanlarında keyfli anlar geçirmelisiniz.
Palandöken Kayak Merkezi
Erzurum Türkiye’nin en karlı geçen ve en soğuk soğuk kentlerinden biridir. Bu durum kış turizminin gelişmesini sağlamış kış sporlarının ve kış dönemi tatilinin merkezlerinden biri olmuştur.
Palandöken dağları yaklaşık 3185 metre ve Türkiye’nin en yüksek noktalarından biridir. Kayak zamanı, Ekim sonlarına doğru başlamaktadır. Özellikle Aralık ve Mayıs ayları kayak yapmak için en uygun zamandır.
Palandöken kayak merkezi yaklaşık 30 bin kişilik kapasiteye sahip ve 22 adet geniş piste sahip alanda konumlanmıştır. Sürekli kar yağması, uzun geçen kış burada tatil yapanlar için büyük keyiftir. Palandöken Kayak Merkezi Uluslararası Üniversiteler Arası Kış Olimpiyatlarına ev sahipliği yapmış, bu sayede dünya çapında da adını duyurabilmeyi başarmıştır.
Atatürk Evi Müzesi
Atatürk Evi Müzesi 19. yy’da konak biçiminde yaptırılmıştır. 12 Mart 1918 yılında Erzurum’un kurtuluşunun zaferine ikametgahı Erzurum valiliğine verilmiştir. Müze aynı zamanda 1915 ve 1916 yıllarında Alman konsolosluğu görevi görmüştür. Müzenin asıl tarihsel önemi ise Mustafa Kemal Atatürk’ün Erzurum Kongresi öncesi buraya gelip Rauf Orbay ile birlikte 9 Temmuz– 29 Ağustos 1919 tarihine kadar burada konaklamasıdır. Erzurum kongresine ait çalışmaların yapıldığı bu konağın ziyaretçisi de çoktur.
Müzede Atatürk’ün Erzurum’a gelişinde çektirdiği büyük bir fotoğraf dikkat çekmektedir. Ayrıca kongre dönemine ait belgeler, Kazım Karabekir’e ait özel eşyalar sergilenir. Müzede dikkat çekenler arasında Milli Mücadele ruhuna destek veren Albayrak gazetesinin Erzurum Kongresi’ne dair bildirimlerinin basıldığı matbaa makinesi yer alıyor. Bu tarihi konak 3 Ekim 1984 yılından beri Atatürk Evi Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.
Üç Kümbetler
Üç kümbetlerden sekiz köşeli plan üzerine oturtulmuş olan Saltuklu Devleti’nin kurucusu Emir Saltuk’a ait olduğu sanılmaktadır. Tamimiyle kesme taştan yapılmış olan kümbetlerin diğer ikisini kimlerin yaptığı bilinmemektedir. Kümbetlerin genel olarak 13 üncü yüzyıl sonu ve 14 üncü yüzyıl başına ait oldukları kabul edilmektedir. Üç kümbetler Türklere ait diğer kümbetlere nazaran değişik planları, kullanılan malzeme ve süslemeleri açısından ayrı bir yer tutar.
Yakutiye Medresesi
Hoca Celaleddin Yakut tarafından MS 1310 yılında inşa edilmiştir.İlhanlı döneminden günümüze kalan nadir eserlerden birisidir. İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılmaktadır.
Çoban Dede Köprüsü
1297-98 yıllarında İlhanlıların Veziri Emir Çoban Salduz tarafından yaptırılmıştır.Aras nehri üzerinde 7 kemer gözlü olarak inşaa ettirilen önemli bir yapıttır.
Rüstempaşa Bedesteni
Kanuni Sultan Süleyman’ın Sadrazamı Rüstem Paşa tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan iki katlı bina halen çarşı olarak kullanılmaktadır. Çarşıda daha ziyade oltu taşı satıcıları faaliyet göstermektedir.
Tortum Çağlayanı
Tortum Gölü’nün son kısmında, Tortum Çayı’nın 48 m yüksekten düşmesiyle meydana gelen çağlayan vadideki bir dağın heyelan sonucu çayın önünü kapatmasıyla oluşmuştur. Erzurum’a 120 km mesafededir. Baharda suyun bol olduğu mevsimde tabii manzarası ve heybetiyle seyrine doyum olmaz
Rafting
Erzurum’un İspir ilçesi sınırlarından geçen Çoruh Nehri rafting yapmaya en elverişli akarsulardan birisidir. Derin kanyonları ile ilgi çeken Çoruh, her yıl turistlerin akımına uğrar. 1993 yılında Dünya Rafting Şampiyonası Çoruh Nehrinde yapılmıştır.
Trekking
Erzurum’un kuzeyinde yer alan Dumlu Dağları üzerinde yabancı turistler tarafından günü birlik doğa yürüyüşleri yapılmaktadır. Bu yürüyüşe gidenler üç saatlik bir yürüyüşle Dumbu Baba diye adlandırılan ve Fırat Nehri’nin önemli kollarından biri olan Karasu’nun kaynağı durumundaki soğuk su gözesine varırlar, burada bir süre dinlenen ziyaretçiler dönüş yürüyüşüne Kırkgöze Köyü üzerinden yaparlar buna benzer dağ yürüyüşleri Erzurum’un güneyinde bulunan Palandöken Dağları üzerinde de yapılmaktadır.
Erzurum mutfağı, oldukça zengin ve lezzetli yemekleri içinde barındırır. Kültürel ve tarihi birikim Erzurum mutfağına da en güzel biçimde yansımıştır. Erzurum mutfağı denince akla şüphesiz
Cağ Kebabı gelir. Erzuruma gidip de onu yemeden dönen neredeyse yoktur. Erzurum’un Cağ kebabı yalnızca yerlilerin değil yabancı turistlerin de beğenisini kazanan ünlü yemektir. Erzurum mutfağında genellikle et yemekleri vardır. Aynı zamanda meşhur yemekleri arasında Kesme Çorbası, Ayran Aşı, Kete, Kadayıf Dolması ve Ekşili dolma gibi özel tatlar yer almaktadır.
Erzurum gece hayatı özellikle Atatürk Üniversitesi’nin etkisiyle oldukça hareketli ve renkli geçer. Öğrenci nüfusunun fazla olması bar ve diskoların sayısını da arttırmıştır. Erzurum’da barların en fazla olduğu cadde Aşağı Mumcu Caddesi’dir. Burası barlar sokağı olarak anılır ve Erzurum’daki hareketli yerlerden biridir.
Erzurum’a alışveriş denince akla Oltu Taşı gelir. Erzurum taş işçiliği bakımından üne kavuşmuş şehirlerin başında gelir. Özellikle Oltu Taşı küpeler, Kolyeler ve Tespihler ilginizi çekecektir. Erzurum’da alışverş yaparken sevdiklerinize ve kendinize oltu taşından yapılan takılardan mutlaka almalısınız. Erzurum’da satın almanız gereken lezzetler arasında ünlü akide şekerleri ve limonlu şekerleri yer alır. Özellikle çay içmeyi çok seviyorsanız bu şekerleri çayınızı içerken tüketmelisiniz.
