1919 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün Bandırma gemisi ile ayak bastığı ve kurtuluş yıllarının en önemli şehirlerinden biri.
Dünyanın en eski şehirlerinden birisi olan Samsun’da yerleşim, Eski Taş Çağı’na kadar uzanmaktadır. Karanlık Çağ sonrası M.Ö. 5000-3000 yılları arasında Anadolu topraklarına ayak basan Hattiler burada ilk yerleşim kuran medeniyettir. Daha sonra Hitit hakimiyetine giren Samsun, M.Ö. 1182 yılında Hitit İmparatorluğu’nun çöküşü ile Frigler tarafından ele geçirilmiş ve tahrip edilmiştir. Deniz kenarında olması nedeniyle M.Ö 546 yılında Lidya Kralı Krezüs’ün Ahameniş İmparatoru ile yaptığı savaş sonrasında şehir Pers hakimiyetine girmiştir. Yapılan savaşlar sonrası şehir, önce Roma İmparatorluğu ve son olarak da Bizans İmparatorluğu hakimiyetine girmiştir. Malazgirt Meydan Muharebesi sonrası Anadolu’ya giren Türk ailelerinden birisi olan Danişmendler tarafından şehirde Türk hakimiyetine kurulmuştur.
15. Yüzyıl’a kadar beylik dönemleri geçiren Samsun, 15, 16 ve 17.yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nin hakimiyetine girmiştir. Deniz ticaretinde önemli bir yeri olan Samsun, yüz yıllar boyunca pek çok İmparatorluğa ev sahipliği yapmıştır. Karadeniz Bölgesi’nde önemli bir ticaret ağı oluşturması, değerini diğer şehirlerden katbekat üstün kılmıştır. Samsun, 19 Mayıs 1919 yılında 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Atatürk’ün Bandırma Vapuru ile yaptığı yolculuk sonrası kente ayak basması ile Kurtuluş Savaşı’nın da fiilen başlamış olarak kabul edilmesine sahne olmuştur. Eski çağların, imparatorlukların ve Cumhuriyet döneminin sembol şehirlerinden birisi olan Samsun, konumu ve tarihi olaylara ev sahipliği yapması ile Türkiye Cumhuriyeti’nin önemli kentlerinden birisi hâline gelmiştir.
Samsun Gezilecek Yerler
Samsun’un tarihini keşfedebileceğiniz 6 müze bulunmaktadır. Bu altı müze; Samsun’un ilk müzesi Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi dışında Gazi Müzesi (Atatürk’ün 19-25 Mayıs arasında Samsun’da kaldığı bina, müze olarak restore edilmiştir), Bandırma Vapuru Müzesi, Samsun Kent Müzesi, Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi Müzesi ve son olarak da Çanakkale 1915 Savaş Malzemeleri Müzesi olarak sayılabilir. Bunların yanı sıra tarihi yapıtlarıyla da adından söz ettiren Samsun, eski çağlardan kalma ilk yerleşim bölgesi olan Dündartepe Höyüğü ile sizleri tarihi bir yolculuğa çıkarır. İkiztepe Höyüğü ve Kaledoruğu Höyüğü de Samsun’da antik zamanlara bir pencere tutabilecek yapılar arasındadır.
Tarih boyunca farklı dinlere ev sahipliği yapan Samsun; Mater Dolorosa Katolik Kilisesi, Hazinedarzade Süleyman Paşa Medresesi, Atakent Tümülüsleri gibi pek çok yapıyı barındırmaktadır. Yine Osmanlı döneminde yapılan Samsun Büyük Cami, Göğceli Camii, Sivrikese Camii ve Türk ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden olan Gökgöl Camii, şehirdeki ziyaret edebileceğiniz yerler arasındadır.
Mustafa Kemal’in Samsun’a ayak bastığı yer olan Tütün İskelesi güzergahına “Kurtuluş Yolu” adı verilmiştir. Bu yolda temsili Bandırma Vapuru ve Mustafa Kemal Atatürk’ün bal mumu heykeli bulunur. Güzergah boyunca çeşitli bal mumu heykeller mevcuttur. “İlk Adım Anıtı” ve “Samsun Onur Anıtı” da Atatürk ile özdeşleşen yerler arasındadır. Samsun; tarihi mekanları, festival alanları, tiyatro ve sinema salonları ve kültür-sanat merkezleri ile Karadeniz’in en gözde kentlerinden birisidir.
Karadeniz’in en uzun kıyı şeritlerinden birisine sahip olan Samsun’da denize girmeye uygun pek çok sahili bulunmaktadır. Sahillerde yüzme dışında yelken, sörf gibi aktiviteler de yapılmaktadır. Samsun’un kokusunu, doğanın tadını çıkarabileceğiniz ve yeşilin her tonuna egemen olan Canik ve Çangal dağları, turizm açısından oldukça elverişli ve canlıdır. Dağların yanı sıra Kızılırmak ve Yeşilırmak akarsularını bünyesinde barındıran Samsun, zengin su kaynakları ve doğanın eşsiz güzelliğini birleştirmektedir. Samsun’un Hacılar Dağı’ndan doğan Mert Irmağı, suyun en güzel hâlini sizlere sunmaktadır. Karaboğaz Deresi, Abdal Deresi ve Kürtün Çayı da Samsun’un doğal güzelliklerinin eşsiz parçalarıdır. Dağların bilinmeyen derinliklerinden akan soğuk, ferahlatıcı doğal suların buluşma noktası olan bu yerler, her yıl pek çok turistin ve yerli halkınziyaret ettiği muazzam doğa güzellikleri oluşturmaktadır.
Sağlıklı ve şifalı suya sahip Havza Kaplıcaları, her derde deva olması ile bilinmektedir. Ziyaretleriniz sırasında şifalı sulara girebileceğiniz sıcak su kaplıcaları, yılın her döneminde hizmet vermektedir. Kaplıcalar bölgesinde beş hamam bulunmaktadır. Hamamların dışında kaplıca çevresinde otel, pansiyon, restoran gibi turizm yerleşkeleri mevcuttur. Kaplıca suyunun dinlendirici etkisive sağlık sorunlarına çözüm getirmesi gibi özellikleri ile tercih edeceğiniz bu muhteşem deneyimi kaçırmamanızı tavsiye ediyoruz. Samsun’un havasını, akarsularının ve dağlarının soğuk ve berrak sularını görmeniz, sağlıklı ve bir o kadar sıcak kaplıca sularında şifa bulmanızı öneriyoruz.
Mater Doloraso Katolik Kilisesi
Samsun gezilecek yerler listemizin ilk sırasında önemli bir tarihi yapı olan katolik kilisesi var. Yüzyıllar boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan Samsun’da birçok inanışa ait tapınaklar bulunmaktadır. Bunlardan biri de 1876 yılında V. Murat tarafından İtalyan asıllı 8 Katolik vatandaş için yaptırılan Mater Dolorosa Katolik Kilisesi’dir. Yıllardan beri, İtalyan Katolikler için ibadet merkezi olan kilise Latin mimarisiyle oluşturulmuştur. Samsun merkezinde yer alan kilise günümüzde de faal olarak kullanılmakta olup ziyaretçilere açık tarihi bir yapı değerini korumaktadır.
Samsun Ladik Akdağ Kayak Merkezi
Eğer Samsuna yolunuz kış mevsiminde düşerse Samsunda gezilecek yerler arasından kayak merkezi sizin için farklı bir deneyim olabilir. Samsun’un en yüksek dağı olan Akdağ’da bulunan kayak merkezi, kış turizmi için gelen ziyaretçiler için mükemmel denilecek derecede bir piste sahiptir. 1800 metre rakımlı bu kayak merkezi Samsun’a 75 km mesafededir. Tesiste konaklama, yeme içme, kızak ve kar araçları kiralama gibi birçok hizmet bulunmaktadır. Ailenizle beraber çok keyifli saatler geçirebileceğiniz Ladik Akdağ Kayak Merkezi’nde telesiyej de bulunmaktadır ve tek çıkış fiyatı 5 TL, günlük çıkış fiyatı ise 25 TL’dir.
Tekkeköy Mağaraları
Karadeniz Bölgesi’nin en eski yerleşim alanı olan Tekkeköy Mağaraları Samsun’a 14 km uzaklıktaki Tekkeköy ilçesinde bulunmaktadır. ilk akla gelen bu mağralardır. Paleolitik Çağ’ın (Eski Taş Devri) henüz üretime geçmemiş ilk insanlarının yerleşim alanı olan mağaralar, 1941 yılındaki arkeolojik kazılar sayesinde keşfedilmiştir. Avcılık ve toplayıcılıkla geçinen bu topluma ait kalıntıları mağaraların yakınındaki arkeolojik müzede inceleyebilir, binlerce yıl önce yaşamış insanların yaşam biçimi ve zevkleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Aynı zamanda Türkiye’nin ilk imitasyon müzesi olan Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi Müze Evi’ni ücretsiz olarak ziyaret edebilirsiniz.
Bandırma Vapuru ve Milli Mücadele Parkı Müzesi
Milli mücadelenin başlangıç noktası olan Samsunda gezilecek yerlerden biri. Bandırma Vapuru ve Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi, yapımı 2003 yılında tamamlanan ve Atatürk’ün Samsun’a çıktığı Bandırma Vapuru’nun orijinal boyutlarında bir müze vapuru içinde barındırmaktadır. Yerli ve yabancı turistlerin ilk gezi noktalarından olan bu müzede balmumu heykelleri, 1800’lü yıllara ait gemici saatleri ve telefonlar bulunmaktadır. Mustafa Kemal’e ait bir beylik silahın da bulunduğu müzede aynı zamanda Mustafa Kemal’in el yazması nüshaları da bulunmaktadır. Milli Mücadele’nin başlangıcı kabul edilen Atatürk’ün Samsun’a çıkışını o dönemin eserleriyle hissetmek isteyen ziyaretçiler için ihtişamlı bir müze olan Bandırma Vapuru Müzesi’ne 1 TL gibi cüzi bir miktar ödeyerek giriş yapabilirsiniz, öğrenciler için ise bu ücret 50 Kuruş’tur.
Amazon Köyü
Amazon köyü, Samsunda gezilecek yerler arasında şehrin antik geçmişini anlatan bir konumdadır. Yunan mitolojisine göre tamamı kadın savaşçılardan oluşan Amazonlar Samsun’un Terme bölgesinde yaşamışlardır. Tek memeli olduğu tahmin edilen Amazonlar ok ve yay gibi silahlar kullanan atlı birliklerdir. Amazon kadınlarının yaşamlarının konu alındığı bu köyde birçok Amazon kadını heykeli de bulunmaktadır. Amazon Köyü’ne giriş ücreti 1 TL olmakla beraber 09:00 ve 17:00 saatleri arasında ziyaretlere açıktır.
Samsunda Gezilecek Diğer Yerler:
- Arkeoloji ve Etnografya Müzesi
- Samsun Kalesi
- Amisos Tepesi
- Gazi Müzesi
- Samsun Büyük Camii
Kültür & Sanat
Kültürün ve sanatın güzide şekilde yaşatıldığı Samsun’da 19 Mayıs 2008 tarihinde hizmete geçirilen Samsun Devlet Opera ve Balesi, 2010-11 yıllarında izlenme oranlarıyla altı devlet opera ve bale kurumu arasında birinci sırada yer almıştır. Sezonluk sahneleri ile seyircileri büyüleyen Devlet Opera Balesi, yıllardır gösterilerini kapalı gişe sunmaktadır. Müzik tarihi iyi olan Samsun şehrinde, 1890 yılında Paruxinios Kulubü’ne üye kadınlar tarafından Samsun Mevlevihanesi kurulmuştur.
Ulusal ve Uluslararası pek çok konser veren, farklı kültürleri Samsun halkı ve ziyaretçileri ile buluşturan cemiyetler, Samsun’u kültürel açıdan zengin içeriğe sahip bir kent olarak ziyaretçilerin hafızalarına kazımaktadır. Sinemanın, tiyatronun ve sanatın gözde şehri Samsun, 1909 yılında gezici sinematograflar ile sinema gösterileri düzenlemiştir. Şehirde bulunan pek çok sinema salonu olmasına rağmen dikkatleri üzerine çeken Kazım Paşa Sinema Salonu, sinema gösterileri ve ayrıca tiyatro, opera ve bale gösterileri de düzenlemektedir. Bu salonu önemli kılan ise Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun ziyareti sırasında bu salonda bir film izlemiş olmasıdır. Sizler de bu salonu ziyaret edebilir Atatürk’ün film izlemiş olduğu salonda bulunma fırsatını elde edebilirsiniz. Ayrıca, şehirde pek çok sanat ve kültür merkezi de bulunmaktadır. Ziyaretleriniz sırasında kültür-sanat merkezlerini görebilir; Samsun’un tarihi dokusunu ve geçmişini bu yapılarda öğrenebilirsiniz.
Samsun Mutfağı
“Kıymalı Karadeniz pidesi”, “kağıtta hamsi”, “mantarlı pilav”, “baklalı yaprak sarması” ve daha pek çok lezzetin adresi olan Samsun, mutfağının eşsiz lezzetleri ile damaktan silinmeyecek tatları hatıra olarak bırakır. Dağ ve akarsuların kaynaklarında yetişmiş olan taze ve lezzeti ile gönüllerde taht kuran yeşillikler ile yapılmış yöresel yemekler, ziyaretçilerin Samsun’u tekrar tekrar ziyaret etmelerinde önemli bir etken olmuştur. Akşam yemeği için tercih edebileceğiniz Gülhan Restaurant’ta Etin ve lavaşın buluştuğu “kaz asması” ve “oymaağaç kebabı”; etin uzun süre pişirilip kendi yağında kızarması ve kendi buharında lokum kıvamını alması ile ağızlarda eşsiz bir tat bırakır.
“Peynirli cevizli mantı”, “kıvratma” ve özel “Samsun pidesi” ile Beyaz Ev Restaurant’ta ara öğün yapabileceğiniz çeşitleri Samsun bölgesindeki yöresel restoranlarda da bulabilir; afiyetle tadını çıkarabilirsiniz. Yöre halkının yaptığı “haşhaş böreği”, “katık böreği” ve “lokul”u ziyaret ettiğiniz bölgedeki evlerde bulmanız mümkün. Ayrıca, yöresel restoranlarda da bu yemekleri yiyebilirsiniz. Köylerde bulunan bahçe ve seralardan toplanan yeşillikler ile yapılan salatalar, kurutulan baharatlar ile yapılan çorbalar ve hayvansal ürünlerle yapılan tereyağı, yoğurt gibi ürünlerin bulunduğu sofralara oturmadan Samsun’u tanımış olmazsınız. Sabah kahvaltısında Hayal Kahvesi’nde Mısır unu, peynir ve tereyağının birleşimi; Karadeniz’in olmazsa olmazı “mıhlama” yemeyi de unutmayın.
Samsun’da Alışveriş
Sürekli büyüyen ve gelişen şehirlerin başında gelen Samsun; çarşıları, merkez pazarları, dükkanları ve alışveriş merkezleri ile ziyaretçilerine keyifli bir alışveriş imkanı sunar. Yöreye ait kıyafetlerin ve hediyelik eşyaların bulunduğu merkez çarşısının yanı sıra pek çok dükkan ve çeşitli pazarlardan ürünler almanız mümkündür. Yöreye ait doğal sebze ve meyve alabileceğiniz pazarlarda doyasıya alışverişin tadını çıkarabilirsiniz. Giyim, gıda, kozmetik ve çeşitli ihtiyaçlarınız için kentte bulunan Bulvar AVM, Lovelet AVM, Piazza AVM, Yeşilyurt AVM’yi ziyaret edebilir; çeşitli markaların ürünlerini buralardan satın alabilirsiniz. Çarşısında bulunan yöresel kıyafetlere ve hediyelik eşyalara ilgi gösteren ziyaretçiler, sevdiklerine ve yakınlarına buralardan yöreye ait gıda, giyim gibi yöresel ürünler almaktadır.
Doğal güzelliklerini keşfedeceğiniz Samsun’un turistik bölgelerinde köy halkının ve kurumların açtığı yöresel eşya ürün stantlarını ziyaret etmeyi unutmayın. Müzeler ve çevresinde bulunan hediyelik eşya reyonlarından ziyaretinize ilişkin kalıcı hatıralar alabilirsiniz. Kent merkezine yakın yerlerde kurulmuş olan pazarlarda günlük yumurta ve taze meyve-sebze alabilirsiniz. Organik ve son derece sağlıklı bu ürünler ile yemekler yapabilirsiniz. Samsun’un önemli yemeklerinin malzemelerinin satıldığı çarşılarda yemekleri hazır olarak da satın alabilir; evlerinizde pişirip afiyetle bu lezzetlerden sevdiklerinize de tattırabilirsiniz. Kentin dokusunu ve tarihini yaşadıktan sonra yapacağınız alışverişinizde mutlaka yöresel gıda ürünleri ve yöreye uygun hediyelik eşya almayı ihmal etmeyin.
Özel Günler ve Festivaller
1981 yılından beridir yapılan “19 Mayıs 1919 Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı” nedeniyle her yıl düzenlenen 16-19 Mayıs tarihleri arasında yapılan etkinliklerde spor, kültür, festival ve paneller düzenlenmektedir. Ziyaretçilerin ve Samsun halkının ilgi ile takip ettiği bu etkinlikler, Atatürk’ü anma ve Cumhuriyet değerlerini taşımaktadır. Festivaller ve etkinlikler her yıl Bandırma Vapuru Müzesi çevresinde ve Karadeniz sahil yolu üzerinde yapılmaktadır.
1981 yıllarında ilki yapılan “Halk Dansları Festivali”, Samsun’un festival dönemlerindeki en renkli etkinliklerine ev sahipliği yapmaktadır. Her yıl 17-30 Temmuz tarihleri arasında yapılan bu festival, Samsun’un çeşitli yörelerine kadar uzanmaktadır. Danslar, müzik dinletileri Kurtuluş Yolu boyunca ücretsiz bir şekilde halka açık olarak yapılmaktadır. Samsun ziyaretçilerinin özellikle festival günlerinde etkinliklere katılmalarını tavsiye ediyoruz. Festivallerin büyüklüğü ve kalabalık kitlelere hitap etmesi, festivali daha renkli ve ihtişamlı hâle getirmektedir. 2013 yılında düzenlenen ve açılışı Thomas Hampson’ın katılımlıyla gerçekleştirilen “Uluslararası Samsun Müzik ve Sahne Sanatları Festivali” ise 25 Mayıs-7 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirilmektedir. Festivallerde bale, opera ve klasik müzik gibi geniş bir yelpazeye sahip etkinlik programı düzenlenmektedir. Ayrıca, Samsun Büyükşehir Belediyesi ve özel kuruluşlar tarafından düzenlenen “Samsun Sinema Festivali”, “Samsun Caz Festivali” ve “Karadeniz Zihinsel Engelliler Festivali” de Samsun’da yapılan önemli ve kültürel açıdan zengin festivallerdir. Samsun’u ziyaret planınızı yaparken mutlaka bu tarihlere dikkat edin. Şayet bu tarihlerde Samsun ziyaretindeyseniz mutlaka festival ve etkinlik alanlarına gidip bu eğlencenin tadını Samsun yöre halkı ile birlikte yaşayın.
Yapmadan Dönmeyin
- Samsun Arkeoloji ve Etnografi Müzesi’ni görmeden,
- Kaplıcalara ve hamamlara girmeden,
- Atatürk’ün Samsun’a çıkışını sembolize eden anıtları gezmeden,
- Samsun pidesini ve turşu kavurmasını yemeden,
- Amisos hazinelerini ve Dündartepe Höyüğünü ziyaret etmeden dönmeyin.
